Gelovig Rouwen Leven Liefhebben
Vanavond is de boekpresentatie. Een tijdje geleden werd ik gevraagd om een boek te corrigeren over rouwende vaders. Of liever: van rouwende vaders. Ik kreeg steeds een verhaal van een mij onbekende man die vertelde over het verlies van zijn kind of kinderen. Een voor een nam ik ze grondig door en liet me raken. En vond herkenning. Steeds dacht ik: jij en ik. Wij verschillen niet zoveel. Onze verhalen zijn anders, onze sekse is anders, we rouwen om een ander kind. Maar ik begrijp je. Ik voel je.
Ik bedank je ook. Dat je je verhaal vertelt en eerlijk zegt waar je mee worstelde of worstelt. Dat je zegt wat je graag had gewild, wat je anders zou doen nu en waarom je dacht… ja, wat eigenlijk? Dat jouw verdriet er niet mocht zijn? Dat je niet mocht rouwen? Dat je sterk moest zijn vanwege je geliefde die haar kind mist. Die jouw kind mist? Steeds raakte het me hoe opgelegde ideeën over ‘sterk zijn’, mannelijkheid en (niet) kwetsbaar mogen zijn, de weg naar verbinding en voelen moeilijker maakte.
Vanavond is de boekpresentatie en vandaag neemt mijn Lief afscheid op zijn werk. Die twee dingen hebben niets met elkaar te maken, maar raken elkaar in mij vandaag. Mijn Lief, een rouwende pappa, begon vijf jaar geleden met deze baan zodat hij meer tijd thuis zou zijn. We waren voor nog een kindje gegaan, maar wilden het wel anders doen dan bij onze oudste vier. Dus besloot hij een dag minder te werken en werk te gaan doen dat minder veeleisend was, zodat hij ook de zorg voor dit kindje op zich kon nemen en ik het de andere dagen beter aankon.
Ze stierf. Het was niet meer nodig. Maar de stap was gezet en hij zette door en ik ben dankbaar dat hij dat deed. Hij had daardoor tijd om te rouwen, tijd om te zorgen, meer ruimte in zijn hoofd voor verdriet en alles wat erbij kwam kijken. Ik had daardoor ook meer tijd om alleen te kunnen zijn en mijn verdriet te verweven in mijn leven.
Vanavond is de boekpresentatie en vandaag neemt mijn Lief afscheid van de baan waarmee hij de afgelopen vijf jaar ons gezin zegende en niet alleen financieel. Het is tijd voor uitdaging, voor nieuwe paden en om de uren die hij stiekem toch werkte officieel te maken in een omgeving waarin zijn visie en talenten meer worden gewaardeerd.
Maar pappa’s rouwen ook en net als mamma’s weten ze niet goed hoe dat moet en kunnen ze wel wat steun en een luisterend oor gebruiken. Pappa’s rouwen ook. En mamma’s. Dat dat zo is, weet iedereen, maar hoe je daar mee om moet gaan weet vrijwel niemand. Ik wist het in elk geval niet toen mijn dochter overleed. Mijn Lief net zomin. Maar we vonden manieren, baanden wegen, zochten verbinding. We hebben veel verloren en kunnen niet terug naar hoe het was. We gaan veranderd verder met het gat in ons hart, de vragen en lichtpuntjes.
Vanavond is de boekpresentatie van ‘Pappa’s rouwen ook’. Pappa’s rouwen niet wezenlijk anders dan mamma’s, viel me op, maar het lijkt wel alsof er minder oog is voor hen en dat ze te maken hebben met andere vooroordelen in zichzelf en anderen dan mamma’s. Ik schreef er een klein gedichtje over:
Wat als sterk zijn betekent dat je zegt wat je voelt
en vertelt en huilt en scheldt als het moet
wat als sterk zijn betekent dat je toont hoe het gaat
zonder oordeel of verschuilen of dat je gevoelens wegpraat
wat als sterk zijn betekent dat je rauwheid toont
je niet verbergt dat ook in jou die diepe pijn woont
Je bent pappa van het kind dat hier niet meer is
altijd pappa en altijd is er ergens dat gemis
Je bent pappa van je dochter, pappa van je zoon
wees maar sterk in de zin van: dit ben ik gewoon
n.a.v. Pappa’s rouwen ook geschreven onder leiding van Bjorn Visser.